Από την εκκλησιαστική ιστορία του Β Φειδά, α τόμος.
Η περίοδος της εικονομαχίας εμφανίστηκε πολύ μετά από την εμφάνιση της χριστιανικής εικονογραφίας. Κράτησε από το 727-843, ενώ η χριστιανική εικονογραφία υπήρχε ήδη από τον τρίτο αιώνα. Μέχρι και την εικονομαχική περίοδο, οι τάσεις κατά των εικόνων άνηκαν σε αιρετικούς, αιρεσιάρχες, αλλά και σε ανθρώπους με αιρετικά φρονήματα όπως ο Ευσέβιος. Συγκεκριμένα, ο Ευσέβιος, αν και έγκυρος αναφορικά με την εκκλησιαστική ιστορία που έγραψε, εν τούτοις ήταν αρειανόφρον. Ο Πατριάρχης Κων/πολεως Νικηφόρος, απέδειξε τα αιρετικά φρονήματα του Ευσεβίου, και έτσι απέκρουσε τις θέσεις του. Εχουμε μαρτυρίες και από τον Μ Βασίλειο και από τον Νείλο και από άλλους πατέρες της εκκλησίας, ότι οι εικόνες ήταν αποδεκτές από την αρχαία εκκλησία. Οι εικονομάχοι ως τότε ηταν κυρίως οι αιρετικοί Παυλικιανοί (συγκρητισμός Γνωστικισμού και Μανιχαισμού), οι Μονοφυσίτες, οι Νεστοριανοί και άλλοι. Δυστυχώς ο εχθρός κατάφερε να περάσει και εντός της εκκλησίας σε κάποιους ιεράρχες (στους λιγότερους) τέτοιες εικονομαχικές τάσεις. Σημαντικό πρόσωπο γι αυτήν την δύσκολη περίοδο της αυτοκρατορίας αλλά και της εκκλησίας, είναι ο Λέοντας Γ. Ο Φειδάς αναφέρει… «Η θέση όμως του Λέοντα Γ είναι ιδιάζουσα έναντι των άλλων εικονομάχων αυτοκρατόρων, αφού αυτός υπήρξε ο πρώτος εισηγητής και ο θεμελιωτής της εικονομαχίας». (σελ.771). Ο αυτοκράτορας (όπως ο οποιοσδήποτε αυτοκράτορας) έβλεπε πρώτιστα το καλό της αυτοκρατορίας. Αυτό ηταν το κύριο μέλημά τους. Η ενότητα στον στρατό τους, για να είναι σε θέση να υπερασπιστούν την αυτοκρατορία από διάφορες επιδρομές των εχθρών τους. Και σαφώς και το δικό τους όφελος. Ως τότε, είχαν περάσει από την αυτοκρατορία διάφοροι αυτοκράτορες με διάφορα θρησκευτικά φρονήματα. Άλλοι ήταν αρειανόφρονες, άλλοι μονοφυσίτες, άλλοι πνευματομάχοι, όμως κανένας δεν μπόρεσε να επιβάλλει τις απόψεις του στα δόγματα της εκκλησίας. Τα επιχειρήματα των προτεσταντών ότι δήθεν οι αυτοκράτορες επέβαλλαν τις απόψεις τους ως δόγματα τα οποία η εκκλησία ηταν δήθεν υποχρεωμένη να δεχτεί, είναι ψευδέστατα. Διότι τότε θα έπρεπε να υπήρχαν διάφορες αποφάσεις κυρίως για το πρόσωπο του Κυρίου που είναι σημείο αντιλεγόμενο για τις αιρέσεις. Όμως η εκκλησία κράτησε την ορθή διδασκαλία σε όλα τα δογματικά θέματα. Αν και οι αυτοκράτορες συγκαλούσαν τις συνόδους και προήδρευαν σε αυτές, ποτέ δεν πέρασαν τις τυχών αιρετικές τους απόψεις στην γραμμή της εκκλησίας. Αντίθετα, αυτό συνέβει στην εικονομαχική περίοδο με την ψευτοσύνοδο της Ιερείας το 754, όπου ηταν μια στημένη σύνοδος στην οποία έλαβε μέρος ένα μικρό κομμάτι αποστατών ιερέων και ΟΧΙ ΟΛΗ η εκκλησία. Τι έχουν να μας πουν οι Προτεστάντες γι αυτήν στην οποία δεν ηγήθηκε το Άγιο Πνεύμα (αφού δεν συμμετείχε το μεγαλύτερο μέρος της εκκλησίας) αλλά ο Λέοντας Γ που είχε ήδη συμφωνήσει για τις αποφάσεις της;
Πρίν την συγκρεκριμένη ψευτοσύνοδο, αναφέρει ο Φειδάς… «Ο Πατριάρχης όμως απέκρουσε τις προτάσεις του Λέοντα Γ περί της γενικής καταργήσεως της τιμής των ι εικόνων με το τυπικό επιχείρημα ότι δεν ηταν δυνατή χωρίς προγενέστερη απόφαση του μόνου αρμοδίου εκκλησιαστικού οργάνου, δηλαδή της Οικουμενικής συνόδου. Ο Πατριάρχης διακήρυξε σαφώς ότι ‘’ χωρίς οικουμενικής συνόδου καινοτομήσαι πίστιν αδύνατον’’ (PG 98,156).»
Μετα την αντίσταση του Πατριάρχη Κων/πολεως Γερμανού, ο αυτοκράτορας τον ανάγκασε να παραιτηθεί και αντί αυτού εξέλεξε τον εικονομάχο Αναστάσιο, ο οποίος και υπέγραψε διάταγμα κατά των εικόνων. Αυτές τις αυθαιρεσίες υποστηρίζουν οι Προτεστάντες. Το αποτέλεσμα ήταν να αγανακτήσουν οι πιστοί. Η εκκλησία επομένως (το σύνολο των πιστών) δεν δέχτηκε την απόφαση αλλα ούτε τον Αναστάσιο που εκλέχτηκε από ανθρώπους και για ανθρώπινα συμφέροντα. Αυτά είναι τα αποτελέσματα όταν δεν ηγείται το Πνεύμα του Θεού. Αναστάτωση! Βέβαια η εκκλησία δεν έκατσε με σταυρωμένα τα χέρια. Άλλη μια απόδειξη ότι ηταν πάντα ενάντια σε κάθε ανθρώπινη αυθαιρεσία, είτε αυτή προέρχονταν από αυτοκράτορα είτε από αναξίως εκλεγμένο ιεράρχη. Σημαντική μορφή εκείνη την περίοδο αναδείχτηκε ο μοναχός Ιωάννης Δαμασκηνός. Ένας άνθρωπος προικισμένος με τα χαρίσματα αλλα και με την χάρη του Θεού επάνω του. Αυτός έγραψε λόγους υπέρ των αγίων εικόνων ανατρέποντας θεολογικά τα επιχειρήματα των εικονομάχων.
Κανένας εκκλησιαστικός ηγέτης δεν συμφώνησε με τον Λέοντα. Με τις αποφάσεις του αναστάτωσε όλη την εκκλησία. Κανείς δεν αναγνώριζε τον Αναστάσιο που ουσιαστικά ήταν η μαριονέτα του αυτοκράτορα. Η αλαζονεία του ηταν τόση, ώστε τα έβαλε ακόμα και με τον πάπα Ρώμης Γρηγόριο Β. «Η στάση του Ρώμης Γρηγορίου Β εξόργισε τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ, ο οποίος υπεραμύνθηκε της ιερατικής του εξουσίας, τονίζοντας ότι ‘’Βασιλεύς είμι και ιερεύς’’ (Mansi, XII, 975)» (σελ 778)।
Ενώ λίγο παρακάτω αναφέρει… «Την στάση του Γρηγορίου Β έναντι των εικονομάχων ακολούθησε και ο διάδοχος του Γρηγόριος Γ (731-741), όπως επίσης και άλλοι πάπες της Ρώμης. Εναντίων του εικονομαχικού διατάγματος τάχθηκαν ευθύς εξ αρχής και οι πατριαρχικοί θρόνοι Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, και Ιεροσολύμων. Παρά την γενική αποδοκιμασία των εικονομαχικών μέτρων από την Εκκλησία, ο Λέων ο Γ επέμεινε στην εφαρμογή τους» (σελ 778)।
Ρωτάω τους Προτεστάντες. Πως επικροτούν αποφάσεις ενός αυτοκράτορα και ελάχιστου μέρους της εκκλησίας, όταν η συντριπτική πλειοψηφία της εκκλησίας διαφωνεί και διώκεται στα επόμενα χρόνια; Εδώ γιατί δεν βλέπουν την αυθαιρεσία και την βλέπουν εκεί που δεν υπάρχει; Τι έχουν να πουν οι σύγχρονοι εικονομάχοι;
Μετα τον θάνατο του Λέοντα Γ, διάδοχος του υπήρξε ο Κωνσταντίνος Ε. Επαναστάτησε όμως ο Αρτάβασδος εναντίον του και ο Κωνσταντίνος έφυγε στην Μ Ασία. Ξαναγύρισε όμως και επανήλθε στον θρόνο. Και τι έκανε; Τύφλωσε τον πατριάρχη Αναστάσιο που ειχε τοποθετηθεί από τον Λέοντα. Και αυτό επειδή στο διάστημα που είχε επικρατήσει ο Αρτάβασδος, ο Αναστάσιος αποδοκίμασε την εικονομαχία που πρίν υποστήριζε!! Έτσι αναφέρει ο Φειδάς… «Ο Πατριάρχης Αναστάσιος τυφλώθηκε και διαπομπεύθηκε, αλλα δεν εκθρονίστηκε, αφού δέχτηκε να καταδικάσει και πάλιν την τιμή των ιερών εικόνων » (σελ 779). Αυτοί ήταν οι εικονομάχοι. Επιβολή δια της βίας και της αυθαιρεσίας!! Τα ξέρουν αυτά οι Προτεστάντες ή τα ξέρουν αλλά τα αποκρύπτουν;
Ας περάσουμε και στην ψευδοσύνοδο της Ιέρειας. Ο εικονομάχος Κων/νος Ε ήθελε τις θεολογικές του θέσεις να τις περάσει στην εκκλησία. Ήθελε να θεωρήσει τους εικονόφιλους ως αιρετικούς και τους εικονομάχους ως ορθόδοξους. Το άσπρο μαύρο και το μαύρο άσπρο δηλαδή!!
Έτσι, «στη σύνοδο συμμετείχαν 338 επίσκοποι υπό την προεδρία του επισκόπου Εφέσου Θεοδοσίου, γιού του άλλοτε αυτοκράτορα Αψιμάρου και φανατικού εικονομάχου. Κατά τον Θεοφάνη, στην προεδρία της συνόδου συμμετείχαν και οι επίσκοποι Σισίννιος, Παστιλλάς Πέργης της Παμφυλίας και Βασίλειος Αντιοχείας της Πισιδίας. Δεν συμμετείχαν όμως οι Πατριάρχες Ρώμης, Κων/πόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, και Ιεροσολύμων, γιατι οι μεν τέσσαρες θρόνοι είχαν ταχθή κατά της εικονομαχίας, ο δε θρόνος της Κων/πόλεως εχήρευε…βεβαίως, η θέση της συνόδου έναντι των ι. εικόνων είχε καθοριστεί εκ των προτέρων με την πραγματεία του αυτοκράτορα» (σελ. 781).
Ενώ λίγο παρακάτω αναφέρει… «Αργότερα, ο πατριάρχης Νικηφόρος κατηγόρησε τον αυτοκράτορα Κων/νο ότι επέβαλε τις απόψεις του στην σύνοδο, αφού ‘’σύνοδον τε ιερέων ανοσίων συνεκρότησε και το ασεβές της εαυτου αθείας δόγμα εξέθετο’’ (PG 100, 532)।
Τέτοιες ψευτοσυνόδους επικαλούνται οι Προτεστάντες, που ποτέ δεν έγιναν αποδεκτές από το σώμα της εκκλησίας. Ακόμα αναθεματίστηκαν και ο Δαμασκηνός και ο πατριάρχης Γερμανός. Η ένσταση συνεχίστηκε όταν ο αυτοκράτορας ήθελε την έγγραφη αποδοχή των αποφάσεων. Ήθελε δηλαδή να δεχτεί όλη η εκκλησία όσα παρανόμως αποφάσισε ο ίδιος ο αυτοκράτορας με μερικούς αποστάτες. Έτσι εντάθηκαν οι διωγμοί κατά των διαφωνούντων.
Στην σελ 787, αναφέρει… «…ο Κωνσταντίνος επιδίωξε να βεβαιωθή με όρκο ότι οι επίσκοποι, ο λοιπός ενοριακός κλήρος, και ο λαός θα απεδέχοντο τα εικονομαχικά μέτρα…ο αξιωματούχος Μ. Λαχανοδράκων συναγωνιζόταν τον αυτοκράτορα σε σκληρότητα. Τύφλωσε ή εξόρισε πολλούς μοναχούς, πώλησε τα μοναστήρια της Θράκης μαζί με τα ιερά σκεύη τους, τα πολύτιμα βιβλία και όλα όσα ανήκαν σε αυτά, έστειλε δε τα χρήματα στον αυτοκράτορα….»।
Έτσι λοιπόν, αφού η ψευτοσύνοδος της Ιέρειας δεν είχε οικουμενικό χαρακτήρα και το πλήρωμα της εκκλησίας διαφωνούσε, αλλά και με τον θάνατο του Κωνσταντίνου Ε και την διαδοχή του από τον ηπιότερο Λέοντα Δ, οδηγούμαστε σε μια Οικουμενική σύνοδο για την αποκατάσταση της αλήθειας και της ειρήνης στην εκκλησία που τόσο τάραξαν οι ανθρώπινες ενέργειες των εικονομάχων. Μετα τον θάνατο του Λέοντα Δ (780), η εξουσία περιήλθε στην Ειρήνη την Αθηναία
.
Η εικονομαχία δεν υποστηρίχτηκε για θεολογικούς λόγους, αλλά για πολιτικούς. Ο κάθε αυτοκράτορας ήθελε το συμφέρον το πολιτικό το δικό του. Το ίδιο έπραξε και η Ειρήνη η Αθηναία. Εκείνη ήθελε να δώσει ένα τέλος σε όλα αυτά και να επανέλθει η ειρήνη στην αυτοκρατορία και στην εκκλησία. Έτσι προώθησε τις εργασίες για μια οικουμενική σύνοδο. Όμως ΟΥΤΕ αποφάσισε για λογαριασμό της εκκλησίας, ΟΥΤΕ επέβαλε τις απόψεις της. Μάλιστα στην Ζ' Οικουμενική έλαβαν μέρος και εικονομάχοι. Μετά την πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια σύγκλησης της το 786 στην Κων/πολη, συγκλήθηκε τελικά το 787 στην Νίκαια της Βυθινίας. Καταδικάστηκε η ψευδοσύνοδος της Ιέρειας και επαναπροσδιορίστηκαν οι ορθές απόψεις για τις εικόνες, με βάση τα γραπτά του Ιωάννη του Δαμασκηνού. Ο Φειδάς σελ 792 αναφέρει… «Οι αποφάσεις της Ζ' Οικουμενικής συνόδου κοινοποιήθηκαν προς τις εκκλησίες της Ανατολής και της Δύσεως και έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό». Εκτός των Φράγκων.
Όμως μετά το 813, δηλαδή 26 μόλις χρόνια μετά την Ζ' Οικουμενική, επανήλθε το θέμα για καθαρά ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ λόγους. Στην σελ 793 αναφέρει... «Οι αλλεπάλληλες ταπεινωτικές ήττες των Βυζαντινών στρατευμάτων επί των εικονόφιλων βασιλέων έφεραν έντονα στη μνήμη του λαού τις ένδοξες νίκες των εικονομάχων αυτοκρατόρων. Οι κρυπτο-εικονομάχοι αναθάρρησαν και προετοίμασαν την ανανέωση της εικονομαχίας». Δηλαδή, δεν το είδαν θεολογικά το όλο θέμα, αλλά πολιτικά. Πρωτοστάτης των εικονομάχων ήταν ο Λέοντας Ε αυτή την φορά. Ο πατριάρχης Νικηφόρος αρνήθηκε και εξορίστηκε. Ο αυτοκράτορας φρόντισε να εκλεγεί εικονομάχος πατριάρχης ο οποίος στην σύνοδο της Αγίας Σοφίας καταδίκασε την Ζ' Οικουμενική και αποκατέστησε την σύνοδο της Ιέρειας. Βλέπουμε πάλι το ίδιο πολιτικό παιχνίδι. Οι λίγοι να αποφασίζουν για τους πολλούς.
Υπέρμαχοι των εικόνων αποδείχτηκαν ο Θεόδωρος Στουδίτης και ο πατριάρχης Νικηφόρος. Στην σελίδα 795 αναφέρει… «Η αναβίωση της εικονομαχίας με την απόφαση του αυτοκράτορα Λέοντος Ε του Αρμενίου προκάλεσε νέες αντιδράσεις του Θεόδωρου και των Στουδιτών, ο δε Θεόδωρος και πάλι εξορίστηκε, αλλά συνέχισε ακλόνητος τον αγώνα εναντίον της εικονομαχίας…Ο Θεόδωρος ο Στουδίτης φυλακίστηκε και εξορίστηκε επανειλημμένα , επίσκοποι διώχτηκαν, μοναστήρια κλείστηκαν και πολλοί πιστοί υποβλήθηκαν σε φρικτά βασανιστήρια». Αξίζει να σημειωθεί ότι και στις δύο εικονομαχικές ψευτοσυνόδους δεν συμμετείχαν οι πέντε πατριάρχες. Επί Μ. Τραυλού τα πράγματα ήταν ηπιότερα, αλλά επι Θεοφίλου άρχισαν πάλι σκληροί διωγμοί εκ μέρους των εικονομάχων.
Τοποθέτησε τον Ιωάννη Γραμματικό (σκληρό εικονομάχο) στην πατριαρχική θέση, αλλά δεν τον δέχτηκε κανείς. Μετά τον θάνατό του, τον διαδέχτηκε η Θεοδώρα (ήταν επίτροπος του ανήλικου γιού της), και με την σύγκληση συνόδου από τον Μεθόδιο το 843 που είχε γίνει πατριάρχης, καταδικάστηκε ο Γραμματικός και όλοι οι εικονομάχοι επίσκοποι και επικύρωσε η εκκλησία ολόκληρη τις αποφάσεις της Ζ' Οικουμενικής. Έτσι επικράτησε η αναστήλωση των εικόνων.
Οι αυτοκράτορες προσπάθησαν να παίξουν πολιτικά παιχνίδια σε βάρος της εκκλησίας, αλλά τελικά επικράτησε το θέλημα του Θεού. Η εκκλησία (ως σώμα Χριστού) ουδέποτε υποχώρησε, ουδέποτε άλλαξε την δογματική της διδασκαλία, αλλα παρέμεινε ο στύλος και το εδραίωμα της αλήθειας, όπως αναφέρει ο απ Παύλος.
Τι έχουν να μας πουν οι Προτεστάντες που τάσσονται υπέρ ψευτοσυνόδων και κατά των συνόδων που συμμετείχε ολόκληρη η εκκλησία; Άραγε αυτά σας τα έδειξαν οι ηγέτες σας ή σας τα έκρυψαν; Η σύνοδος αυτή ήταν ενδημούσα, αλλά επανέφερε τις αποφάσεις της Ζ' οικουμενικής συνόδου που ήταν αποφάσεις της εκκλησίας και όχι του αυτοκράτορα σε στημένη σύνοδο όπως της Ιέρειας. Και σε άλλες συνόδους, όπως για παράδειγμα στην Α' Οικουμενική, δεν τηρήθηκαν πρακτικά, έτσι και στην σύνοδο του 843. Αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Το Συνοδικό μαρτυρείται από το 899 στο Κλητορολόγιο του Φιλοθέου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου