Επιπλέον στοιχεία από την εκκλησιαστική ιστορία του Β. Φειδά για την ιεροσύνη.

Αποτελεί συμπλήρωμα του αρχικού άρθρου και απαντά στα ψευδοεπιχειρήματα των προτεσταντών για δήθεν εισαγωγή της ιεροσύνης τον 3^ο αι μ Χ

«Ο Ιερός κλήρος διακρινόταν σαφώς από την τάξη των λαϊκών ήδη κατά τους αποστολικούς χρόνους. Οι ‘’λαϊκοί’’ ως διακεκριμένη από τον κλήρο τάξη αναφέρεται για πρώτη φορά στην Α Κλήμεντος (κεφ. 30). Ο όρος ‘’κλήρος’’, ιδιαίτερα ο αντίστοιχος στην λατινική γλώσσα όρος (ordo), χρησιμοποιήθηκε πολύ ενωρίς για την δήλωση κυρίως του χριστιανικού ιερατείου. Στην Α Πέτρου (5,3) ο όρος ‘’κλήρος’’ δεν έχει ειδική χρήση, ενώ στην επιστολή των εκκλησιών Λουγδούνου και Βιέννης για τον διωγμό του 177 μ Χ ο όρος χρησιμοποιείται ειδικότερα για την τάξη των μαρτύρων (Ευσεβίου, Εκκλ. Ιστορία, V,1,10). Ο Ιππόλυτος (Φιλοσοφούμενα, IX, 12) συνδέει σαφέστερα τον όρο προς τους κληρικούς, οι οποίοι συνάπτουν γάμο μετά την χειροτονία ‘’ειδέ και τις εν κλήρω ων γαμοιη, μένειν τον τοιούτον εν κλήρω ως μη ημαρτηκότα’’. Με την ίδια σαφήνεια χρησιμοποιεί τον λατινικό όρο ‘’ordo’’ και ο Τερτυλλιανός (De monogamia, 12) ο οποίος, παρά την αποδοχή της μοντανιστικής υπερβάλλουσας προβολής της γενικής χαρισματικής ιεροσύνης των λαϊκών (Α Πέτρου, 2,5. Αποκ.1,6), έκανε και τη σαφή διάκριση αυτής από την ειδική ιεροσύνη του κλήρου, τόνιζε δε ότι ‘’ημείς οι λαϊκοί δεν είμεθα και κληρικοί’’ (De pudicitia, 7).

(σελ 209)

«Η ενδυμασία των κληρικών δεν ηταν διαφορετική από εκείνη των λαϊκών, αλλα κατά την τέλεση της θ. Ευχαριστίας καθιερώθηκε προφανώς ιδιαίτερη στολή ηδη από τον Β αιώνα. Ο Ερμάς στον Ποιμένα (Παραβολή 8,4,1-2) υπαινίσσεται αυτό ‘’Και λέγει μοι περίζωσαι ωμόλινον (και διακόνει μοι. Περιεζωσάμην ωμόλινον ) εκ σάκκου γεγονός καθαρόν. Ιδών δε με περιεζωσμένον και έτοιμον οντα του διακονείν αυτώ. Κάλει φησί τους άνδρας…’’. Προφανώς το αναφερόμενο ‘’ωμόλινον’’ εχρησιμοποιείτο στην λατρευτική κυρίως διακονία…..ο κλήρος έφερε κατά την λατρευτική πράξη διακεκριμένη ενδυμασία, η οποία ποίκιλλε προφανώς κατά περιοχές. Με την ενδυμασία του κλήρου, πέρα από τον μακρύ χιτώνα, συνδέθηκε και ο ‘’φαιλόνης’’ (paenula) ή ‘’φελώνης’’, συνηθισμένο επανωφόριο, το οποίο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί συνδυασμένα και με τον συνήθη μακρύ χιτώνα ή τη δαλματική, όπως φαίνεται σε παράσταση κατακόμβης της αγίας Πρίσκιλλας»

(σελ 218-219)